Utah Doğa Tarihi Müzesi’nde yapılan şaşırtıcı bir keşif, paleontoloji dünyasını heyecanlandırdı. Bolg amondol adı verilen bu ürkütücü kertenkele, Kretase dönemine ışık tutarken, aynı zamanda J.R.R. Tolkien’in yarattığı fantastik evreni anımsatan gizemli bir isimle anılıyor.
Müzenin koleksiyonlarını inceleyen araştırmacı Hank Woolley, kemik parçalarıyla dolu bir kavanoza rastladığında, bunun sıradan bir kertenkeleye ait olmadığını hemen fark etti. Royal Society Open Science dergisine verdiği röportajda, “Açtığım anda, önümde duranın basit bir kertenkele iskeleti olmadığını anladım. Parçalar birleştikçe, bu türün eşsiz olduğu ortaya çıktı” diyor.
75 milyon yıllık bu fosil, Utah’taki Kaiparowits Oluşumu’nda keşfedildi. Kafatası parçaları, omurlar, pelvis ve zırha benzeyen kemik plakaları, Bolg amondol’un etçil ve sert kabuklu bir sürüngen olduğunu gösteriyor.
Bu türe neden “Bolg amondol” adının verildiği merak konusu. Woolley, ismin hikayesini şöyle açıklıyor:
“Bolg, Tolkien’in ‘Hobbit’indeki bir goblin prensinin adını çağrıştırıyor. Kertenkelenin korkutucu görünümü bu isme çok uygun. ‘Amondol’ ise Elf dilinde ‘höyük’ ve ‘kafa’ anlamına geliyor – tıpkı bu yırtıcının kalın kemikli kafatası gibi.”
Bulgular, bu türün Laramidia olarak bilinen antik bir kara parçasında yaşadığını ve buradaki ekosistemde önemli bir rol oynadığını gösteriyor.
İlginç olan, Bolg amondol’un en yakın akrabalarının Gobi Çölü’nde yaşamış olması. Bu da, bu kertenkelelerin kıtalar arasında göç ettiğine işaret ediyor.
Woolley ve ekibi, Bolg amondol’un keşfinin, 100 milyon yıllık evrimsel bir boşluğu doldurduğunu vurguluyor:
“Fosil, kertenkelelerin soy ağacını daha net anlamamızı sağlıyor. Artık diğer türlerle karşılaştırma yaparak, bu canlıların nasıl evrimleştiğini daha iyi kavrayabileceğiz.”
Bolg amondol, yalnızca bilim dünyası için değil, fantastik edebiyat hayranları için de büyüleyici bir keşif. Tolkien’in eserlerinden fırlamış gibi duran bu antik yırtıcı, hem geçmişe ışık tutuyor hem de hayal gücümüzü ateşliyor.
