Mavi Kuran’da gizlenmiş ayet gün yüzüne çıktı! Evet Abu Dabi’deki Zayed Ulusal Müzesi’ndeki (ZNM) araştırmacılar, Mavi Kuran’ın bir sayfasındaki karmaşık altın yaprak desenlerinin altında gizli metin ortaya çıkardı.
Dokuzuncu yüzyıla ait bu el yazması için belirtelim ki, çivit mavisi boyalı koyun derisi sayfaları, altın Kufi kaligrafisi ve gümüş süslemeleriyle ünlü.
ZNM’deki küratör Nurul Iman Bint Rusli, tarihin bu gizli katmanlarını ortaya çıkarmada teknolojinin önemini vurguladı. “Mavi Kuran’ın yalnızca bir kopyasının var olduğu düşünülüyor ve bilinen 100 kadar sayfası onlarca yıldır akademisyenleri büyülüyor.”
“El yazmasının bu sayfasına yeni ışık tutmak için kullanılan ileri teknoloji, Kuran’ın bu nadir nüshasının üretimine ilişkin ek perspektifler sağlamaya yardımcı oluyor.”
İlginizi Çekebilir: Dinozor dönemine ait 80 milyon yıllık kuş fosili, beynin evrimine ışık tutuyor
Gelişmiş çok spektral görüntülemeyi kullanan ekip, yüzyıllardır gizli kalmış olan Nisa Suresi’ndeki ayetleri ortaya çıkararak İslami el yazması üretimi ve erken dönem hattatlarının sanatı hakkında yeni bakış açıları sundu.
MS 800-900’e dayanan Mavi Kuran için belirtelim ki, başlangıçta 600 sayfadan oluşuyordu. Bugün, dünya çapında özel koleksiyonlara ve müzelere dağılmış yalnızca yaklaşık 100 sayfadan oluştuğu biliniyor.
El yazmasının kesin kökeni tartışılıyor ve olası üretim yerleri olarak Kuzey Afrika, Irak veya Endülüs öneriliyor.
Bu keşfi önemli kılan şey, onu ortaya çıkarmak için kullanılan yöntem. Son teknoloji ürünü çok spektral görüntüleme, araştırmacıların çıplak gözle görülemeyen metinleri ve görüntüleri tespit etmesini sağladı.
Analiz için belirtelim ki, karmaşık altın desenlerinin yalnızca dekoratif olmadığını, işlevsel bir amaca hizmet ettiğini ortaya koydu: Hattatın bir hatasını gizlemek.
Hata, muhtemelen çoğaltılmış bir beyit, yeni bir sayfada düzeltilmek yerine maskelendi. Çivit mavisi boyalı koyun postunun yüksek maliyeti göz önüne alındığında, baştan başlamak pratik olmazdı.
Bu hata düzeltme yöntemi, erken dönem el yazması üreticilerinin karar alma süreçlerine nadir bir bakış sağlıyor. İslam sanat tarihinde de nadiren araştırılan bir konu.
ZNM’deki Yardımcı Küratör Mai Al Mansouri, bu bulguların daha geniş etkisini şöyle açıkladı: “Zayed Ulusal Müzesi’nin Mavi Kuran üzerine yaptığı çığır açıcı araştırma, bu önemli el yazmasının kökenleri ve üretimi hakkında yeni ışık tutuyor. Müzenin BAE’nin ve ötesindeki kültürel ve akademik yaşamdaki rolünü vurguluyor.”
Keşiflerin, el yazmasının yalnızca dini bir metin olarak değil, aynı zamanda İslam medeniyetlerinin birbirine bağlılığını yansıtan sanatsal ve tarihi bir eser olarak da önemini gösterdiğini vurguladı.
Mavi Kuran’ın, Arap kaligrafisinin en eski stillerinden biri olan Kufi yazısı için belirtelim ki, tarihi önemini daha da vurguluyor. Köşeli, geometrik şekillerle karakterize edilen Kufi, modern okuyuculara yardımcı olan noktalardan ve diyakritik işaretlerden yoksun.
Estetik güzelliğine rağmen, yazının karmaşıklığı bugün yorumlanmasını zorlaştırıyor. Müzenin el yazması üzerine yaptığı araştırma, erken dönem İslam sanatının daha derin bir şekilde anlaşılmasına ve bilginin kültürler arasında yayılmasına katkıda bulunuyor.
Zayed Ulusal Müzesi’nin Through Our Connections galerisinde, BAE’nin kültürel değişimin merkezi olarak rolünü vurgulayan beş sayfa sergilenecek. Through Our Connections galerisi için ekleyelim ki, İslam’ın yayılması, malzeme ve teknolojilerdeki ilerlemeler ve Arap dilinin gelişimi gibi temaları inceleyecek.
