SWIM projesini duydunuz mu? Haydi o halde bu projeden bahsedelim. Su buzu, gelecekteki Mars kaşifleri için içme suyu ve roket yakıtı sağlayabildiği için değerli bir ürün. Ama aynı zamanda onlara Kızıl Gezegenin geçmiş ve şimdiki iklimini inceleme ve eski ya da güncel yaşamın izlerini keşfetme şansı da sunuyor! Mars’ta su buzu bulmak zordur. Çünkü gezegenin ince atmosferi, yüzeydeki sıvı suyun anında buharlaşmasına neden olur. Mars’ın kutup bölgelerinde bol miktarda buz bulunur. Yine de esas olarak donmuş karbondioksit veya kuru buzdan oluşuyorlar. İnsanların veya robotların da uzun süre çalışamayacağı kadar soğuklar.
İşte bu nedenle NASA, Mars yüzeyinin altında gömülü su buzuna erişilebilecek en iyi yerleri bulmayı amaçlayan Yeraltı Su Buz Haritalaması (SWIM) projesini finanse etti. SWIM yakın zamanda, projenin başladığı 2017’den bu yana en ayrıntılı ve doğru olan dördüncü harita setini yayınladı.
İlginizi Çekebilir: Noctis Labyrinthus: Derin Vadilerin ve Kanyonların Mars Harikası!
SWIM, Mars’taki su buzunu bulmak için en umut verici bölgeleri belirledi
SWIM, Tucson, Arizona’daki Gezegen Bilimi Enstitüsü tarafından yönetiliyor. Aynı zamanda NASA’nın da Güney Kaliforniya’daki Jet Propulsion Laboratuvarı tarafından yönetiliyor. Proje, Mars Reconnaissance Orbiter (MRO), 2001 Mars Odyssey ve feshedilmiş Mars Global Surveyor gibi çeşitli NASA misyonlarından elde edilen verileri kullanıyor. SWIM için belirtelim. Farklı veri türlerini birleştirerek gelecekteki misyonların ulaşabileceği, Mars’taki su buzunu bulmak için en umut verici bölgeleri belirledi.
NASA/JPL-Caltech/Arizona Üniversitesi SWIM, Mars’ın orta enlemlerine odaklandı; burada bu uzay aracındaki cihazlar, yüzeyin altında büyük donmuş su birikintilerinin belirtilerini tespit etti. Kuzeydeki orta enlemler özellikle çekici çünkü Mars’ın diğer bölgelerinin çoğundan daha kalın bir atmosfere sahip. Bu da iniş yapan bir uzay aracının yavaşlamasına yardımcı olabilir. Astronotlar için ideal iniş alanları bu bölgenin güney ucunda olacaktır. Daha sıcak sıcaklıklara sahip olacak kadar ekvator’a yeterince yakın. Ancak yeterli buzun bulunabileceği kadar kuzeyde.
JPL’nin SWIM proje yöneticisi Sydney Do şu ifadelerde bulundu. “İnsanları Mars’a gönderirseniz, onları ekvatorun mümkün olduğu kadar yakınına getirmek istersiniz. Astronotları ve ekipmanlarını sıcak tutmak için ne kadar az enerji harcarsanız, ihtiyaç duyacakları diğer şeyler için o kadar çok enerjiniz olur.”
SWIM haritasının önceki versiyonları daha düşük çözünürlüklü kameralara, radarlara, termal haritalayıcılara ve spektrometrelere dayanıyordu. Bunlar yalnızca gömülü buzun varlığını ve miktarını tahmin edebiliyor. Ancak bunu doğrulayamıyordu. Bu son sürüm için proje, MRO’da iki yüksek çözünürlüklü kamera kullandı. İçerik Kamerası verileri Kuzey Yarımküre haritalarını iyileştirmek için kullanıldı. İlk defa, buzun ekvatora mümkün olduğunca yakın olan kenarının en ayrıntılı görünümünü sağlamak için HiRISE (Yüksek Çözünürlüklü Görüntüleme Bilim Deneyi) verilerinin kullanıldığını belirtelim.
Ayıca proje, buz parçalarını kazmış olabilecek meteorların neden olduğu yeni çarpma kraterlerini incelemek için HiRISE’ı kullanıyor. Bu kraterlerin çoğunun çapı 10 metreden (33 feet) fazla değildir. Ancak 2022’de HiRISE, yüzeyin altında gizlenmiş önemli miktarda buzun ortaya çıktığı 492 feet genişliğinde (150 metre genişliğinde) bir çarpma krateri tespit etti.
SWIM’in çözmek istediği bir diğer gizem için de belirtelim. Mars’ın orta enlemlerindeki farklı yerlerdeki su buzu miktarında neden farklılıklar olduğudur. Bazı bölgelerde diğerlerine göre daha fazla buz var ve bunun net bir açıklaması yok. SWIM’in Gezegen Bilimi Enstitüsü’ndeki diğer eşbaşkanı Nathaniel Putzig, en son haritalarının bu fenomen için yeni hipotezler geliştirmelerine yardımcı olabileceğini belirtti. Ayrıca bunun, farklı bölgelerde az ya da çok buz bırakarak eski Mars ikliminin nasıl değiştiğine ilişkin modellerini geliştirmelerine yardımcı olabileceğini ifade etti.
SWIM’in bilim adamları, projelerinin, HiRISE’ın onayladığı yerin ötesinde yüzeye yakın buzları aramak için tasarlanmış güçlü bir radara sahip bir yörünge aracı olacak önerilen bir Mars Buz Haritalayıcı misyonunun önünü açacağını umuyor. Bu görev, Mars’taki su buzunun dağılımı ve derinliği hakkında daha fazla bilgi sağlayabilir. Aynı zamanda da gelecekteki kaşiflerin görevlerini planlamalarına yardımcı olabilir.