Akıllı telefonlar, günümüzün en yaygın teknolojik alışkanlığı haline geldi.
Ancak bilim insanlarına göre bu cihazların aşırı kullanımı, beynin çalışma biçimini derinden etkiliyor.
Yapılan araştırmalar, 15 yaş ve üzerindeki bireylerin her gün ortalama 3 saat 21 dakikasını telefon başında geçirdiğini ortaya koyuyor.
Amerikalı sinirbilimci Dr. Baibing Cheng (sosyal medyada Dr. Bing olarak tanınıyor), akıllı telefon bağımlılığının beyin üzerinde yarattığı beş tehlikeli etkiyi sıraladı.
Dr. Cheng’e göre, telefon ekranında sürekli gezinmek beynin ödül sistemini bozuyor: “Instagram veya TikTok’ta her kaydırma, beynin ödül kimyasalı olan dopaminin küçük bir patlamasını sağlar.
Bu tekrarlandığında, beyin artık uzun süreli odaklanmak yerine anlık hazlara yönelir.”
Sonuç olarak, kişi dikkatini bir konuya uzun süre veremez hale geliyor.
Prefrontal korteks (dikkatten sorumlu beyin bölgesi), sürekli uyarılma nedeniyle “bir konudan diğerine atlamaya” başlıyor.
Bu da kitap okumayı, ders çalışmayı veya uzun süreli odaklanmayı giderek zorlaştırıyor.
Sürekli bildirim, video ve içerik bombardımanı altında kalan beyin, yaratıcı düşünmeden sorumlu alanlarını yeterince kullanamıyor.
Dr. Cheng, “Zihinsel duraklama olmadan, içe dönük düşünme kaybolur. Bu da yaratıcılığı azaltır” diyor.
Başka bir deyişle, telefonun sunduğu sonsuz dış uyaran, beynin özgün fikir üretme kapasitesini köreltiyor.
Sosyal medyada birkaç dakika içinde hem komik hem üzücü hem de şok edici içeriklerle karşılaşmak, beynin duygusal tepkilerini köreltiyor.
Dr. Cheng bu durumu şöyle açıklıyor: “Bu kadar farklı duyguyu art arda yaşamak, beynin doğal denge sistemini bozar. Sonuçta kişi, başkalarının duygularına karşı daha az hassas hale gelir. Buna empati yorgunluğu denir.” Uzmanlara göre bu durum, duygusal bağ kurma becerilerini zamanla zayıflatabiliyor.
Dr. Cheng, insan beyninin “sürekli yenilik arayışı” için tasarlanmadığını belirtiyor.
Sürekli kaydırma yapmak, beynin çalışma hafızasını yorar, stres devrelerini aşırı çalıştırır. “Uzun süre telefon kullanan kişiler, farkında olmadan zihinsel olarak tükenir. Bu da hem kaygıyı hem de stres düzeyini artırır.”
Uzmanlara göre bu olumsuz etkileri azaltmanın tek yolu, ekran süresini bilinçli biçimde sınırlamak.
Dr. Cheng ve birçok nörolog, beynin yeniden dengelenmesi için şu önerilerde bulunuyor:
Gün içinde dijital molalar verin.
Sosyal medyadan haftada en az bir gün uzak durun.
Doğada vakit geçirin ve yürüyüş yapın.
Kitap okuma, müzik yapma veya meditasyon gibi dikkat geliştirici aktiviteleri artırın.
