Malulen, engelli, doğum borçlanması ve yıpranma payı gibi ayrıcalıklı koşullarla, yaş beklemeden 1800 ve 2160 gün üzerinden emeklilik şansı bulunuyor. İşte hangi şartlarda nasıl erken emekli olabileceğinizin detayları:
Sağlık kaybı oranı en az %60 olan sigortalılar,
En az 10 yıl (3600 gün) sigortalılığı ve toplamda 1800 gün prim ödeme şartını sağladığında, yaş şartı olmadan emekli olabiliyor.
SGK’ya göre; çalışma gücünün %60 ve üzerinde kaybolduğunu belgeleyen rapor, Kurum Sağlık Kurulu tarafından onaylanmalı. Bu şartları yerine getiren sigortalı, bağlı olduğu SGK müdürlüğüne malulen emeklilik başvurusu yapabiliyor.
Malulen Emeklilik Avantajı:
Yaş bekleme zorunluluğu yok.
Prim gününü tamamlayan kişi, sağlık durumu raporuyla hemen emekliliğe hak kazanır.
Emeklilik maaşı hesaplamasında, sigortalılık süresinin erken kesilmesi nedeniyle ödenen toplam prim gününe göre hak edilen tutar belirlenir.
Ek rapor yüzdesi en az %40 olan engelli sigortalılar,
En az 15 yıl sigortalılık süresi (4B veya 4A kolu farketmez) ve 3600 gün prim ödemeyi tamamladığında, yaş şartı aranmadan emekli olabiliyor.
Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı onaylı engelli raporunu ibraz eden çalışanlar, engel durumuna göre yaş haddi muafiyetine sahip olabiliyor. Bu hak; vergi indiriminden yararlanan engelli sigortalılara da tanınmış durumda.
Engelli İndirimi Avantajı:
Yaş şartı tamamen kaldırılır.
Prim ödeme gün sayısını sağlayan herkes, rapor oranına göre hemen emeklilik için başvurabilir.
SGK 4A kapsamında çalışan kadın sigortalılar,
Her bir doğum için maksimum 720 gün, en fazla üç çocuk için toplam 2160 gün borçlanma yapabiliyor.
Doğum borçlanması sayesinde, doğum izni ve sonrasındaki çalışılamayan süreler için devlete prim borcu ödeniyor ve prim gün sayısı artırılıyor. Bu yöntemle prim gün şartı hızla tamamlanıp, emeklilik yaşı beklenebiliyor.
Borçlanma İşlemi:
e-Devlet üzerinden veya SGK müdürlüklerine dilekçe ile başvuru yapılır.
Borçlanma tutarı, en güncel asgari ücret ve katsayılar üzerinden hesaplanır.
Borçlanma onaylandıktan sonra SGK sistemine yansır ve prim gün sayınıza eklenir.
5510 sayılı Kanun’un 40. maddesi uyarınca, belirli ağır ve riskli iş kollarında çalışanlar, her 360 gün çalışma için 90 gün ek süre kazanabilir.
TSK, emniyet, maden, barut fabrikası, demir-çelik gibi listede yer alan iş kolları, bu avantajdan yararlanır.
Toplamda en fazla 5 yıl ek süre tanınır; yani 360×5 = 1800 gün ek prim günü hesaplanabilir.
Yıpranma payı, emeklilik yaşından indirim olarak hesaplandığı için; örneğin 10 yıl fiili hizmet zammı olan bir kişi, emeklilik yaşını yaklaşık 2.5 yıl öne alabilir.
Başvuru Süreci:
Çalışılan işin listede olduğuna dair onay, SGK müdürlüğü veya e-Devlet üzerinden gerçekleştirilir.
Uzman sağlık raporu gerekebileceği için, çalışılan işin fiziki koşullarını belgeleyen doktor raporu SGK’ya sunulur.
Malulen Emeklilik & Engelli İndirimi:
Bağlı olduğunuz SGK il/ilçe müdürlüğüne bizzat veya e-Devlet üzerinden dilekçe ile başvurun.
Malulen veya engelli durumuna ait raporların kesinlikle Kurum Sağlık Kurulu onaylı olması gerekir.
Doğum Borçlanması:
e-Devlet’te “Borçlanma İşlemleri” menüsünden “Doğum Borçlanması” başlığını seçin.
Doğum tarihleri, kimlik bilgileriniz ve banka bilgileriyle prim tutarını onaylayın.
Yıpranma Payı (Fiili Hizmet Süresi Zammı):
e-Devlet’ten “Fiili Hizmet Süresi Zammı Başvurusu” ekranına girin veya SGK müdürlüğüne gidin.
Çalıştığınız iş koluna ait ağır/sıklık derecesini gösteren belgeler ve uzman sağlık raporu ekleyin.
Kimlik Kartı veya Nüfus Cüzdanı Fotokopisi
SGK Sicil Bilgileri (e-Devlet üzerinden otomatik alınır)
Sağlık Kurulu/Uzman Raporu (Malulen veya yıpranma payı için)
Engelli Raporu (Engelli indirimi için; Vergi İndirimi Belgesi ile birlikte)
Doğum Belgeleri (Doğum raporu veya nüfus kaydı; borçlanma için)
Prim Ödeme Dekontları (Borçlanma tutarı ödenirken banka dekontu)
Erken emeklilik haklarınız kapsamında hesaplanan maaş, toplam prim gününüz, prime esas kazancınız ve prim ödeme süreleriniz üzerinden belirlenir.
Malulen emeklilikte, çalışma gücünün kaybı oranı da aylık bağlama oranını etkiler.
Doğum borçlanması ve yıpranma payı gibi ek günler, prim gün sayınızı artıracağı için, maaş bağlama döneminde daha yüksek bir tutar elde etmenizi sağlar.
SGK Girişi 1998
Bugüne kadar kesintisiz prim ödemiş ve 1800 gün malulen emeklilik şartını sağlayan bir sigortalı, çalışma gücünü kaybettiği raporla yaş beklemeden emekli olabilir.
Üç çocuk annesi olup doğum borçlanması yapan bir sigortalı, 2160 gün ek prim sayesinde hem prim gününü hızla tamamlar hem de yaş şartını doldurduğu tarih itibarıyla emekli olma hakkını kazanır.
SGK Girişi 2008
%45 engelli raporuyla 15 yıl (3600 gün) primini tamamlayan bir kişi, yaş beklemeden emekli olabilir.
Maden işçisi olarak yıpranma payından toplamda 1350 gün kazanmışsa, emeklilik yaşını öne alarak daha erken bir tarihte ayrılabilir.
SGK Girişi 2018
Borçlanmaya dezavantajlı gibi görünse de, üçüncü çocuk doğumunu 2024’te gerçekleştiren bir çalışan, 720 gün borçlanarak prim gününe ekleme yapar. İkinci çocuk için ek 720 gün aldığında toplam 1440 güne ulaşır. Yaş şartını tamamladığında emekli olabilir.
Engelli raporu olan ve 3600 günlük prim hedefinde olan bir çalışan, beş yıl içinde prim gününü doldurarak yaş beklemeden ayrılabilir.
Kaynak:
Sosyal Güvenlik Kurumu Resmi Emeklilik Rehberi: https://www.sgk.gov.tr/Content/Post/c48be498-1e9c-4465-b7cd-fdfe15784589/Emekli-Kavrami-2022-05-15-05-14-44
