2019 yılında Türkiye ile Libya arasında imzalanan Deniz Yetki Alanları Sınırlandırma Mutabakatı, Doğu Akdeniz’deki enerji ve jeopolitik denklemde tarihi bir dönüm noktası olmuştu. Aradan geçen 5 yılda hem bölgesel dengeler hem de aktörlerin pozisyonları değişirken, şimdi Yunanistan cephesinden dikkat çeken bir hamle geldi.
Yunanistan Dışişleri Bakanı Yorgo Gerapetritis, Türkiye-Libya anlaşmasının onaylanması ihtimali üzerine “Hafter yönetiminin yanına giderek diplomatik müdahalede bulunacaklarını” açıkladı. Bu çıkış, hem Ankara hem de uluslararası diplomasi açısından yeni bir gerilimin habercisi olabilir.
2019’da imzalanan ve Birleşmiş Milletler’e sunulan mutabakat, Türkiye ile Libya’nın deniz yetki alanlarını yeniden tanımlayarak Doğu Akdeniz’de Türkiye lehine geniş bir kıta sahanlığı oluşturmuştu. Bu adım, Yunanistan, Güney Kıbrıs ve Mısır başta olmak üzere bölgedeki bazı ülkelerin tepkisini çekmişti.
Bu anlaşmayla Türkiye:
Doğu Akdeniz’de yeni enerji sahalarında hak sahibi olmuştu.
AB ve ABD destekli enerji projelerine karşı jeopolitik denge kurmuştu.
Libya’nın batısındaki hükümetle askeri ve ekonomik iş birliğini derinleştirmişti.
Libya’nın doğusundaki etkili isimlerden olan Halife Hafter’in, Türkiye ile yapılan anlaşmayı değerlendirmek üzere komite kurulmasını kabul ettiği açıklandı. Bu durum, Hafter’in tutumunda bir yumuşama ya da pragmatik bir değişiklik olabileceği yönünde yorumlandı.
Bu gelişme Yunanistan cephesinde alarm zillerinin çalmasına neden oldu. Dışişleri Bakanı Gerapetritis, Mononews’e verdiği demeçte şu ifadeleri kullandı:
“Yakın gelecekte Libya’nın her iki tarafına da ziyaret planlıyorum. Gelişmeleri dikkatle izliyoruz ve gerektiğinde uygulamaya koyacağımız çok güçlü diplomatik araçlarımız var.”
Yunan gazeteci Nikos Hassapopoulos’un, Gerapetritis’e yönelttiği eleştirisel sorular Yunan kamuoyunun da bu konuda kaygılı olduğunu gösteriyor. Sorular arasında dikkat çeken ifadeler şunlardı:
“Hafter’in tutumundaki bu değişiklik bir başarısızlık değil mi?”
“Türkiye’nin SAFE (Savunma Alanında Avrupa Girişimi) hamleleriyle diplomatik zaferler kazanmasının ardındaki stratejiyi anlayabildik mi?”
“ABD’nin Türkiye’ye F-35 mesajları vermesi dengeleri nasıl etkiliyor?”
Gerapetritis bu eleştirilere doğrudan bir başarısızlık olarak yanıt vermese de, “diplomasinin dengeli ve dikkatli olması gerektiğini” vurguladı.Türkiye Ne Yapabilir?
Ankara, Libya’daki mevcut hükümetle imzaladığı bu anlaşmayı bir devletlerarası sözleşme statüsünde değerlendirmekte. Türkiye için bu mutabakat sadece bir enerji planlaması değil, deniz yetki alanlarında uluslararası meşruiyetin yeniden inşası anlamına geliyor.
Bu bağlamda:
Dışişleri Bakanlığı’nın Hafter kanadıyla da diplomatik kanalları açık tutması muhtemel.
Libya’daki siyasi sürecin desteklenmesi ve altyapı yatırımlarının artırılması olasıdır.
NATO ve BM nezdinde hukuki pozisyonun güçlendirilmesi adına girişimler yapılabilir.
Kaynak:
