Ege ve Doğu Akdeniz’de zaman zaman tırmanan gerilimler, son yıllarda Türkiye ile Yunanistan arasındaki ilişkilerde ana gündem maddelerinden biri olmaya devam ediyor. Yunan gazetesi “Kathimerini”, Washington’un bu gerilimi azaltmak adına “çok gizli bir diplomatik plan” başlattığını ileri sürdü. Haberde, planın ABD’nin Türkiye ve Yunanistan’ı aynı masa etrafında yeniden bir araya getirmeyi amaçladığı ve henüz erken aşamada olduğu belirtilirken, diplomatik dengeleri değiştirecek detaylar dikkat çekiyor.
Haberde öne çıkan iddialar şu şekilde:
Planın arkasında Donald Trump’ın eski danışmanı Richard Grenell bulunuyor.
ABD’nin yeni Atina Büyükelçisi Kimberly Guilfoyle bu sürecin diplomatik uygulayıcısı olacak.
Planın resmen hayata geçirilmesi, Guilfoyle’un Atina’ya varışı sonrasına bırakıldı.
Amaç, iki tarafı doğrudan diyalog masasına oturtmak, ancak içerik henüz belirsiz.
Plan, mevcut dengelerde Türkiye’nin artan bölgesel gücü nedeniyle Atina’da bazı soru işaretleri yaratıyor.
Yunanistan hükümetinden şu ana kadar bu iddialarla ilgili resmi bir doğrulama ya da yalanlama gelmedi. Ancak diplomatik kaynaklar, “her koşulda Türkiye ile diyalog sürecinin sürdüğü” bilgisini paylaştı. Bu da iddiaların tamamen reddedilmediği yönünde yorumlandı.
Yunan basını, söz konusu planın “sorunlu parametreler” içerdiğine ve özellikle Türkiye’nin artan stratejik etkisinin, bu süreci Yunanistan açısından zorlu hale getirebileceğine dikkat çekiyor. Özellikle:
Türkiye’nin NATO içindeki aktif rolü,
Savunma sanayisindeki ilerleme,
Enerji diplomasisindeki merkezi konumu …Atina’nın masadaki konumunu zayıflatabileceği endişesini doğuruyor.
Eğer bu plan ilerler ve Türkiye ile Yunanistan resmi müzakere masasına oturursa, öne çıkması beklenen başlıklar:
| Başlık | Olası Gündem |
|---|---|
| Ege Hava Sahası | Uçuş güvenliği, FIR hattı tartışmaları |
| Kıta Sahanlığı | MEB (Münhasır Ekonomik Bölge) sınırları |
| Doğu Akdeniz Enerji Hakları | Sondaj faaliyetleri ve kıta sahanlığı |
| NATO İçinde İkili Uyum | Ortak tatbikatlar ve savunma iletişimi |
| Adaların Silahlandırılması | Lozan ve Paris Antlaşmalarına atıflar |
ABD’nin bu konudaki aktif ilgisinin birkaç temel nedeni var:
Ege’de yaşanacak bir sıcak çatışma, NATO’nun iç dengesini sarsabilir.
Doğu Akdeniz enerji kaynakları, ABD’nin enerji politikası açısından stratejik önemde.
Türkiye ile Yunanistan arasında krizler, Rusya ve Çin gibi aktörlerin bölgeye daha fazla sızmasına yol açabilir.
Bu nedenle Washington, süreci yakından izliyor ve gerektiğinde müdahil oluyor.
Ankara, genel olarak eşit ve karşılıklı saygıya dayalı diyalog çağrılarına açık bir duruş sergiliyor. Ancak Türkiye:
Tek taraflı çözüm reçetelerine,
GKRY merkezli denklemlere,
Ve haklarını ihlal eden girişimlere karşı net tutum alıyor.
Bu nedenle ABD’nin bu süreçte denge gözeten bir yaklaşım sergileyip sergilemeyeceği kritik önemde olacak.
