Yeni geliştirilen uyarlamalı optik sistemi sayesinde Güneş’in en dış katmanı olan korona, şimdiye kadar elde edilen en net görüntüyle gözler önüne serildi.
Bilim insanları Güneş’in gizemlerini çözmeye bir adım daha yaklaştı. New Jersey Teknoloji Enstitüsü (NJIT) ve ABD Ulusal Güneş Gözlemevi (NSO) iş birliğiyle geliştirilen yeni sistem, atmosferin neden olduğu görüntü bozulmalarını saniyede yüzlerce kez düzelterek Güneş’in şimdiye kadarki en yüksek çözünürlükte görüntülenmesini sağladı.
Yeni geliştirilen Coronal Adaptive Optics (Uyarlamalı Koronal Optik) adlı teknoloji, atmosferdeki türbülansları gerçek zamanlı olarak düzeltip, ışığı daha keskin bir şekilde odaklayabiliyor. Bu sayede Güneş’in milyonlarca kilometre uzaya yayılan ve “korona” olarak bilinen dış atmosferi, 63 kilometre çözünürlükle görüntülenebildi. Bu, teleskop teknolojisinin ulaşabileceği teorik sınır olarak görülüyor.
Güneş’in yüzeyi yaklaşık 6.000 Kelvin sıcaklığındayken, koronadaki sıcaklık milyonlarca Kelvin‘e kadar çıkıyor. Bu büyük sıcaklık farkı, bilim dünyasında hâlâ cevabı tam olarak bilinmeyen “koronal ısınma problemi”ni gündemde tutuyor.
Yeni görüntüler sayesinde koronal halkalar, plazma patlamaları, CME’ler (koronal kütle atımları), manyetik alan çizgileri ve “koronal yağmur” gibi pek çok dinamik olay daha önce hiç olmadığı kadar detaylı şekilde gözlemlenebilecek. NSO araştırmacısı Thomas Schad, “Koronadaki yağmur damlaları bazen yalnızca 20 kilometre genişliğinde olabiliyor” diyerek çözünürlükteki artışın önemine dikkat çekti.
NSO’da uyarlamalı optik üzerine çalışan bilim insanı Dirk Schmidt, geliştirilen sistemin çözünürlüğü tam 10 kat artırdığını ve bu başarının bilim dünyasında heyecanla karşılandığını söyledi. “Güneş’i böyle görmek bizim için bile inanılmaz” ifadelerini kullandı.
Araştırmaya katkıda bulunan NJIT’li Vasyl Yurchyshyn ise, “Daha önce hiç görmediğimiz yapılar keşfediyoruz. Bazılarının ne işe yaradığını henüz bilmiyoruz” diyerek keşfin boyutunu gözler önüne serdi.
Sıradaki adım, bu teknolojiyi dünyanın en büyük güneş teleskobu olan 4 metrelik Daniel K. Inouye Teleskobu’na entegre etmek. Hawaii’de bulunan bu dev teleskopla birlikte, korona gözlemleri çok daha derin ve kapsamlı bir hâle gelecek.
Projenin baş isimlerinden NJIT-CSTR Direktörü Philip Goode, “Bu sadece bir başlangıç. Yakında bu sistem, dünya genelindeki gözlemevlerinde standart haline gelecek” dedi.
Uyarlamalı optik teknolojisinin Güneş gözlemleri için yarattığı bu devrim, evrenin en önemli yıldızına dair bilinmeyenleri ortaya çıkarmak adına tarihi bir dönüm noktası. Bilim insanları, bu gelişmenin güneş patlamaları, manyetik fırtınalar ve uzay havası gibi konulara yepyeni bir bakış kazandıracağını söylüyor.
Bu yeni netlik sayesinde belki de Güneş’in neden bu kadar sıcak olduğu ve devasa patlamaların nasıl oluştuğu gibi temel sorulara çok yakında yanıt verilebilecek.
